Welke hoofdzonde kenmerkt jou?

“Het centrale stadsplein in Utrecht laat zich deze zwoele zomeravonden lenen voor dansparen die de taal van de tango spreken. Trots loop ik met mijn liefdespartner mijn eerste publieke optreden tegemoet. Met deze mooie schoonheid aan mijn arm, durf ik mijn eerste danspasjes als beginneling wel te wagen. Onder de oude kastanjeboom stappen we voorbij de koudwatervrees de dansvloer op. Met klotsende oksels worstel ik mij door de eerste tangodeuntjes. Ik ben opgelucht als we zonder kleerscheuren aan de rand van de dansvloer kunnen gaan zitten. Het is tijd voor de ervaren dansers.

Echter, waar ik me niet op heb berekend, is dat danspartners niet tot een exclusief bezit horen. Eén voor één plukken ijdele tangogoden mijn mooie vrouw van m'n zijde. Voorbij mijn loerende ogen trekken ze alles uit de kast. Zwierig zie je ze voorbij paren alsof de wind ze verstrengelt. Terwijl ik mij met mijn eigen gekrenkte trotsheid verstrengel, maken donkere machten zich van mij meester. Met het vallen van de nacht, hebben al mijn lichtzinnige zomergevoelens plaatsgemaakt voor zwarte gedachten.

Op de weg terug naar huis probeert ze nog opnieuw contact met me te maken. Maar in agressieve stilte verhul ik mij in mijn cocon vol zondige gevoelens.”

Zonde; een overtreding van een goddelijke wet

Het woord zonde kunnen we afleiden van het Latijnse woord ‘sons', wat schuldig betekent. Zonde staat voor een overtreding van een goddelijke wet. Wanneer we terugkijken in de geschiedenis, vinden we zonden voor het eerst systematisch beschreven door geestelijken in de vierde eeuw.

De volgende zeven hoofdzonden kunnen we onderscheiden:

Wat is de aard van het gedrag? Is het gedrag in meer of mindere mate kenmerkend voor specifieke karakters? Wanneer we de zeven zonden analyseren volgens de Fitch Methode komen we tot het volgende beeld:

Welke karakters zijn gevoelig voor de zeven hoofdzonden?

1. Extraverte karakters (geel) die gericht zijn op nieuwe relaties, uiterlijk vertoon en een gelukkig leven, lopen de grootste risico's zich te bezondigen. Onder hen bevinden zich de creatievelingen en de netwerkers.
2. Ook de autonome karakters die zelf nadenken hoe ze hun leven vormgeven (rood) lopen een groot risico. Onder de autonomen vinden we vaak natuurlijke leiders en solisten.
3. Collectivistische karakters (blauw) daarentegen zijn veel gematigder, en tonen zich brave burgers. Helpers en volgers behoren tot deze doelgroep.

Dit beeld wordt bevestigd wanneer de zeven zonden afzetten tegen de zeven deugden. In alle gevallen betreffen deugden de tegenhanger van zonden:

Welke karakters blinken uit in hun deugden

1. Onder de hoogstscorende deugdigen vinden we helpers en teamspelers, degenen die opgaan in de groep, zich schikken naar de ander (blauw).
2. Ook vinden we daar de taakgedisciplineerde planners, doorzetters en onderzoekers. Karakters die hun organisatie op orde houden, en zich netjes aan de regels houden, en zich niet te buiten gaan (groen).
3. Autonome (rode) en extraverte (gele) karakters scoren laag op de deugden.

Universele waarden of leefregels van een gesloten groep?

Hoe kunnen we deze resultaten duiden? Is individualisme per definitie zondig? Is collectivisme per definitie een deugd?

Deze vraag kunnen we mogelijk beantwoorden wanneer we de grondlegger van de zeven zonden in context bezien: de kerk. De kerk staat voor een gemeenschap. Niet geheel verwonderlijk worden gedragingen die in het teken staan van de ander zoals geduldig zijn, je dankbaar en bescheiden opstellen als een deugd gezien. Het zijn gedragingen die groepsverbanden versterken en groepscohesie groter maken. Het zijn typische karaktereigenschappen die we volgelingen kunnen toedichten.

Autonomen die hun eigen regels bepalen en zelfstandig nadenken, kunnen daarentegen een bedreiging voor een groepsverband betekenen. Ook creatievelingen die grenzen oprekken en nieuwsgierig zijn voor invloeden van buitenaf, kunnen bedreigingen vormen voor groepsproces dat zich volgens vaste rituelen voltrekt. Het zijn karaktereigenschappen die we afvalligen kunnen toedichten.

“bestaan er universeel geldige gedragsregels?”

Zijn hoofdzonden en -deugden werkelijk universele regels waar wij een deugdig leven op kunnen bouwen? Of zijn het in werkelijkheid voorgeschreven leefregels die machthebbers voorschrijven om een groep bij elkaar te houden?

De kracht van de zonde

Wat kunnen we leren van jouw zondige neigingen?

Zoals we regelmatig beschrijven kun je in iedere kracht een kwetsbaarheid ontdekken, en in iedere kwetsbaarheid een kracht. Deze stelregel gaat ook op voor de hoofdzonden.

De kracht van wellust is de creatieve en initiërende kwaliteit die eraan ten grondslag ligt. De basis van ijdelheid vindt haar oorsprong in charisma. Evengoed schuilt er in iedere deugd een kwetsbaarheid. De kwetsbaarheid van bescheidenheid is totale opoffering van het zelf. De kwetsbaarheid van ijver vinden we terug in perfectionisme.

“door slechts in zonden en deugden te denken, gaan we voorbij aan de kracht en kwetsbaarheid van beide karaktereigenschappen.”

Ken jezelf! Ontdek je zonden!

Het is een illusie te denken dat de mens een perfecte staat kan bereiken. Het hele leven staat in het teken van vallen en opstaan. Van bezondigen en verbeteren. Door gedrag dat als zondig wordt geschouwd, zodanig te bestempelen, worden deze gedragingen geladen met schaamte en schuld.

Hoe vaak houden we onze donkere eigenschappen verborgen voor anderen? En als we eerlijk zijn, zelfs voor onszelf? Hoe vaak vertellen we iemand dat we jaloers waren? Of ons ijdel hebben gedragen? We houden onze kwetsbaarheden voor anderen en onszelf verborgen. En precies dat mechanisme is vanuit psychologisch perspectief onze werkelijke grootste zonde.

Want wat niet mag bestaan, verdwijnt in het duister, waar het ongezien ongezondere vormen aan kan nemen. Terwijl gedrag dat we leren accepteren als deel van ons, waar we zelfs voor durven uitkomen, een veel eerlijker zelfbeeld oplevert.

Ken uzelf, en u zult gelukkig worden! En daar hoort juist ook zelfkennis bij van je donkere krochten van je ziel.

Ik wens je en goede zondige zomer! Geniet zonder mate?

_{Filmtip van de maand: The Devil's advocate. Liever lezend de zomer doorbrengen? Portrait of Dorian Grey (Oscar Wilde)}