De ideale verpleegkundige

Wat moet een goede verpleegkundige in huis hebben? Welke competenties zijn van belang voor deze ondersteunende functie in de zorg? Vraag het aan een willekeurige voorbijganger en hij zal competenties noemen die met steun en relatie en zorgzaamheid te maken hebben. Vraag het aan opleiders in de zorg en zij zullen vooral de competenties zelfstandigheid en assertiviteit benadrukken.

Hoog percentage uitval en burn-out in de zorg

De uitval van leerlingen in de opleiding tot verpleegkundige is hoog. Ook in het werkveld vallen veel verpleegkundigen uit. In geen enkel ander beroep krijgt zo’n hoog percentage werkenden te maken met een burn-out. Het is voor de zorgsector dus heel interessant om uit te vinden wat het profiel is van een ideale verpleegkundige. Wie doet het goed op de opleiding, en welk type mens houdt dit zware werk uiteindelijk ook echt vol? Wat doe je om burn-out in de zorg te voorkomen?

Onderzoek bij zorginstelling Thebe

Fitch deed bij zorgorganisatie Thebe onderzoek naar het ideale profiel van een verpleegkundige in opleiding. Op basis van de ervaring van de opleiders binnen de zorginstelling werden twee gemiddelde groepsprofielen opgesteld:

• Een groepsprofiel van succesvolle leerlingen (zie de groene lijn): leerlingen die voldoen aan de verwachtingen en goed functioneren tijdens de opleiding.
• Een groepsprofiel van minder succesvolle leerlingen (zie de rode lijn): leerlingen die niet voldoen aan de verwachtingen. Ze zijn uitgestroomd of hebben veel aandacht nodig.

Uitkomsten

Beide profielen laten duidelijk de competenties zien die van belang zijn voor een verpleegkundige: stimulerend, saamhorig, toegewijd en organiserend. Een vergelijking van de twee profielen laat zien dat succesvolle leerlingen hoger scoren op de competentie zelfstandigheid dan de minder succesvolle leerlingen. Succesvolle leerlingen laten minder opofferend gedrag zien. Minder succesvolle leerlingen hebben de neiging alles voor een ander te doen en daarbij hun eigen grenzen uit het oog te verliezen. Ze schieten door in hun loyaliteit aan en toewijding naar anderen. Daarnaast vertonen leerlingen uit de succesvolle groep minder saamhorig gedrag dan de leerlingen uit de minder succesvolle groep. Het lijkt het erop dat minder succesvolle leerlingen té veel gericht zijn op de ander. Succesvolle leerlingen daarentegen vertonen voor de functie van verpleegkundige een betere balans tussen loyaliteit en zelfstandigheid.

Competenties in balans

Dus wie heeft er nu uiteindelijk gelijk? De voorbijganger op straat, of de opleider in de zorg? Het antwoord is dat ze beide gelijk hebben, maar net een belangrijke schakel missen. Een geschikte verpleegkundige kan niet zonder de competenties die zich richten op de relatie: zorgzaamheid, loyaliteit en samenwerking. Maar een verpleegkundige is pas echt succesvol op de lange termijn als deze competenties niet te ver doorschieten, en als ze in balans worden gebracht door een voldoende mate van assertiviteit en zelfstandigheid.

Genezen of voorkomen

Om de uitval van verpleegkundigen tegen te gaan, wordt al veel ondernomen. Met zet bijvoorbeeld in op het stimuleren van vertrouwensrelaties en op aandacht voor persoonlijke ontwikkeling. Het zou echter een belangrijke stap vooruit zijn, wanneer men al veel eerder in het proces start. Namelijk door bij de selectie van nieuwe kandidaten je te richten op het voorkomen van uitval en burn-out. Door de persoonlijkheid van de kandidaat in beeld te brengen kan worden bepaald in hoeverre hij aansluit bij het profiel van een ideale verpleegkundige. Betekent dat dat alleen een bepaald type mens verpleegkundige mag worden? Natuurlijk niet! Maar een vroege onderkenning van mogelijke problemen kan wel helpen bij het bieden van goede ondersteuning en gepaste ontwikkelingsmogelijkheden. Hierdoor kan burn-out in de zorg worden teruggedrongen.

Fitch valideert regelmatig op deze wijze kritische succesfactoren voor verschillende functiegroepen. Van accountmanagers, businesscontrollers tot verpleegkundigen en managers. Wilt u een onderzoek laten uitvoeren naar de belangrijkste functie in uw organisatie, en welke persoonseigenschappen daarbij essentieel zijn? Neem contact op met Fitch.